Koninklijke Schuttersgilde Sint Lambertus Helden
De oudst bekende schriftelijke bronnen dateren uit 1144 en 1230, maar het grondgebied van Helden is al veel eerder bewoond geweest, getuige de prehistorische vondsten (o.a. uit de brons- en ijzertijd).
De naam ‘Helden is afkomstig van het het woord "held", een oude benaming voor moeras en ven, en het woord "dene", dat nederzetting betekent. Zo zou de naam Helden verwijzen naar een nederzetting bij een ven of moeras.
Na de Franse Revolutie werden in 1794 de Zuidelijke Nederlanden veroverd door de Fransen. Hun komst bracht naast veel leed en ongemak ook veel blijvende veranderingen. De inwoners van Helden, voorheen nog onderworpen aan een feodale wetgeving en de privileges van hun heer, werden gelijkgerechtigde burgers in een groot staatsbestel onder uniforme wetgeving.
In gevolge het tractaat van Londen in 1839 werd de tegenwoordige provincie Limburg , waaronder ook Helden, tegen hun zin weer bij Nederland gevoegd. Veel nationaliteitsbesef hadden de Heldenaren door de continue eigendomsveranderingen niet en tijdens de afscheidingsbewegingen in Limburg in de jaren 1844-1848 had men zich net zo lief weer bij België of de Duitse Bond aangesloten.
In de Belgische tijd waren er in de gemeente nogal wat ongeregeldheden, die samenhingen met de afscheiding en het zelfstandig worden van de parochie Panningen (of Kapel) waartegen de moederkerk van Helden-Dorp hevig gekant was.
Helden was van oudsher een landbouwgemeente. Op het einde van de l9e eeuw begon men met het steken van turf wat zorgde voor een uitbreiding van de landbouwsector.
Na de Tweede Wereldoorlog en de oorlogsverwoestingen gingen de Heldenaren flink aan het werk; de verwoeste boerderijen en kerken werden herbouwd. Specialisatie en schaalvergroting van de agrarische bedrijven namen toe en daarmee ook de productiecapaciteit. Het kleine gemengde agrarische bedrijf van de peelboer ontwikkelde zich in enkele tientallen jaren tot een onderdeel van een dynamisch agri-businesscomplex, waardoor de land- en tuinbouw niet voldoende werk kon verschaffen aan de sterk groeiende bevolking. Elders werken en ontwikkelen van eigen industrieën boden voldoende soelaas. Helden kreeg een regiofunctie.
Door deze streekfunctie in de regio heeft Helden vele mogelijkheden te bieden op het gebied van onderwijs, winkelen, bedrijven en industrievestiging, gezondheidszorg en recreatie. Wie een aangenaam leefklimaat zoekt, vindt Helden
De gemeente ligt in de driehoek Venlo-Roermond-Weert en heeft de gemeenten Roggel-Neer, Kessel, Meijel, Deurne, Maasbree en Sevenum als buur. Toeristisch/recreatief gezien ligt Helden in het land "Tussen Peel en Maas".
Het Koninklijke Sint Lambertusgilde
Hoewel archiefstukken bewijzen dat Helden al een schutterij had, toen er nog maar één kerk bestond, wordt 1563 als oprichtingsjaar aangehouden. De Heldense schutters zijn blijkbaar altijd erg ondernemend geweest getuige het feit dat zij in 1903 grond kochten van de timmerman Hendrik Janssen aan de Molenstraat.
Ze bouwden daarop hun tehuis zijnde een café annex beugelbaan en feestzaal. Maar ook schijnen zij reeds in veel vroegere tijden onroerende goederen in bezit te hebben gehad getuige de oude personeelsbenamingen in het Onderse en Einderveld als
schutte-gemeine, schutte-akker en schutsgrond.
In de jaren 1918 - 1919 heeft men alle bezittingen verkocht. Het café werd verkocht aan Kubke Jacobs. De geweren werden te koop aangeboden in tot in Helmond verschijnende dagbladen. Het zilver, althans de kostbare stukken, gingen naar antiekverzamelaars. Zelfs de stelen van de lansen werden verkocht voor twee tot drie cent per stuk om als schoffelstelen te dienen. De naam en het vaandel werden overgedaan aan de in Kapel opgerichte schutterij.
De nieuwe geschiedenis van de "schutterij tot Helden" begon in het voorjaar van 1952 toen Sef Reinders een oproep op een bord bij de kerktoren prikte om te komen tot een heroprichting. Gesprekstof alom, ook van de levende oude schutters uit de glorietijd. De heroprichting werd gesteund door de heren Meester Haffmans, P.Lemmen en L.Bouten.
Het oude vaandel werd op 9 november 1952 weer overgedragen op de grens Kapel-Dörp en hierna begon de grote bloeitijd van `t Gilde. De eerste uniformen, daterend uit de 16e eeuw, kreeg men in 1955 met een nieuw vaandel. Het gilde groeide en bloeide en nam in ledental sterk toe. Er werd een tamboerkorps opgericht, dat zich nu nog mag laten zien. Ook kreeg `t Gilde een groep vendeliers die nog steeds actief is en klaroenblazers.
In 1958 deed een standaardruiter zijn intrede. Deze functie werd vanaf 1964 door Gijs Geris waargenomen. Hij ging meer dan 51 jaar voor de schutterijen uit. Het aantal gewonnen prijzen op schuttersfeesten en de optredens naar buiten namen zodanig toe, dat er zilverdragers werden benoemd. De optredens in 'Steden en Landen" worden door `t Gilde vrijwel ieder jaar als vanzelfsprekend gezien.
Gijs Gerris heeft als standaardruiter natuurlijk een uitzonderlijke staat van dienst voor het Sint Lambertus Gilde uit Helden. Hij is vanaf 1964 de standaardruiter en laat dan ook geen kans ongebruikt om met zijn paard het gilde van Helden voor te gaan. Maar “helaas” was dat niet alle jaren mogelijk. Hij behoort ook tot de vaste schutters, die strijden om de hoogste eer, het koningschap. In 2006 en 2007 mocht Gijs Geris koning worden.
Gerris mocht in 2014 de waarderingsonderscheiding van de Oud Limburgse Schuttersfederatie in ontvangst nemen op het OLS in Papenhoven-Grevenbicht. Hij was de eerste persoon in de historie die deze erepenning kreeg opgespeld. In dat jaar nam hij ook afscheid als standaardruiter. Zijn dochter Petra vervult nu die rol op het OLS en voor Schuttersgilde Sint Lambertus Helden. Verder is de oud-standaardruiter in 2017 benoemd tot erelid van het Koninklijke Schuttersgilde Sint Lambertus Helden.
In 1963 had het Sint Lambertus Gilde de eer om het Europees Koningsschieten te mogen organiseren en dit verbroederingsfeest werd gekoppeld aan het 400-jarig bestaansfeest van het Gilde. Onder het motto ‘Het Gilde viert, het Gilde juicht’ stond Helden van 15 tot en met 18 augustus in het teken van deze verbroederingsfeesten.
De benoeming van een beschermheer, raadsheren en ereleden leidden er mede toe dat in 1970 een Gildenhuis, naar idee van Herm Verlaak, werd gebouwd. Dat was uniek voor deze tijd. Het gildenhuis werd door eigen leden gebouwd. Dat er gesponsord werd met gesloten beurzen was natuurlijk belangrijk voor de vereniging. Zo verkreeg men bijvoorbeeld de stenen van het vliegveld van Venlo, de pannen en het hout van het oude klooster van Koningslust. Het gildenhuis werd op 13 juni 1971 officieel geopend door de gouverneur van Nederlands-Limburg, de heer Charles van Rooy.
In 1974 kreeg het gilde het predikaat "Koninklijk". Tevens kreeg men toen nieuwe uniformen, in bruin/groen en in 1988 vierde het gilde zijn 425 jarig bestaan, kwamen er nieuwe uniformen, weer in de kleuren van 1955, en een koningsvogel, door de leden betaald.
Door de prachtige historische uitstraling van dit Gilde, wordt het veelvuldig gevraagd festiviteiten op te luisteren. Zo werd medewerking gevraagd in 1992 om met twaalf vendeliers de ‘Pier’ in Scheveningen te openen en bezoekt het de Europese Koningschietwedstrijden in geheel Europa. In 2005 had het Gilde bovendien de grote eer om tijdens Koninginnedag, samen met de Bussen Schutten Neer, in Den Haag de erewacht voor Hare Majesteit de Koningin en haar Koninklijke familie te mogen vormen.
Sint Lambertus Helden was tot in het jaar 2002 een echte mannenaangelegenheid. In dat jaar werden er marketentsters begroet binnen de vereniging en werden de statuten aangepast, zodat vrouwen ook lid konden worden van het gilde.
